wanneer we ontdekken dat een veronderstelde bloedverwantschap er niet is – de mensen die ons hebben opgevoed blijken niet onze biologische verwekkers, bijvoorbeeld – of dat er net wel biologische verwantschap is waar we dat niet hadden verwacht, verandert dat in principe niets aan de geschiedenis die we met de betrokkenen delen of de affectie die we voor hen voelen. toch maakt het voor veel mensen gevoelsmatig een groot verschil. waarom zijn mensen zo buitengewoon geïnteresseerd in iets wat in essentie slechts een biologisch verschil is?

Bloedverwantschap als lichamelijk symbool

Arnold Burms en Geertjan Zuijdwegt

Familie is voor bijna iedereen belangrijk. Vader, moeder, kinderen, kleinkinderen, broers, zussen: het zijn allemaal betekenisvolle figuren op wie we vaak nauw betrokken zijn. Zelfs als de onderlinge relaties niet goed zijn of als het contact met familieleden verbroken wordt, blijft iets van die betrokkenheid behouden. Iemand kan zeggen: ‘Wat hij ook gedaan mag hebben, hij blijft nu eenmaal mijn vader’. Hoe verziekt de relatie tussen vader en kind ook mag zijn, de biologische band die tussen hen bestaat is onaangetast (en blijft enigszins betekenisvol).

Of er sprake is van bloedverwantschap wordt alleen bepaald door de biologische band. Als ik bijvoorbeeld twijfel of de man die me heeft opgevoed echt mijn vader is, zal een beroep op de liefdevolle relatie die tussen ons bestaat mijn twijfel niet wegnemen. De beslissingsprocedure die uitmaakt wie mijn echte ouders zijn, laat de gevoelens die ik over hen koester of hun toewijding aan mij juist volledig buiten beschouwing. Vaststellen wie mijn echte vader is, betekent vaststellen wie de biologische rol van verwekker heeft vervuld (bijvoorbeeld via DNA-analyse). Blijkbaar staat de aard van de relatie die ik met mijn vader heb volkomen los van de feitelijke biologische band die tussen ons bestaat. Van dit vreemde gegeven zijn allerlei voorbeelden te geven.

Het vervolg van dit artikel lees je in Karakter 82. De volledige tekst verschijnt later online.