vrouwelijke filosofen werden en worden zelden opgenomen in filosofische cursussen en vormen niet erg vaak het voorwerp van wetenschappelijk onderzoek. gelukkig proberen enkelingen daar verandering in te brengen. zo verscheen recent het boek ‘metaphysical animals’, volledig gewijd aan vier vrouwelijke filosofen die in de jaren ’40 en ’50 voor een frisse wind zorgden aan de universiteit van oxford. het werk is een groepsbiografie van vier collega’s en vriendinnen die niet alleen hun posities toegankelijk maakt voor een breder publiek, maar ook het ontstaansverhaal vertelt van hun intellectuele personae tegen de achtergrond van het naoorlogse europa.

Daar zijn de vrouwen: een alternatieve geschiedenis van de analytische filosofie

Katrien Schaubroeck

Op 26 november 2013 stelt de Britse filosoof Jonathan Wolff in een column voor The Guardian de vraag hoe het mannelijke overwicht in de academische filosofie kan worden beëindigd. De dag erop dient de 93-jarige en nog steeds actieve filosofe Mary Midgley hem van antwoord: door meer plaats te maken voor vrouwen. Ze verwijst naar een historisch experiment om haar stelling kracht bij te zetten. In de jaren ’40 en ’50 van de vorige eeuw beleefde de filosofie in Oxford hoogdagen dankzij de vernieuwende impulsen van vijf vrouwen: Midgley zelf en haar vriendinnen Iris Murdoch, Philippa Foot, Mary Warnock en Elizabeth Anscombe. Deze ‘golden age of female philosophy’ was volgens Midgley te danken aan de relatieve afwezigheid van mannen: tijdens de oorlog bevolkten vooral vrouwen de klaslokalen in Oxford, en na de oorlog konden zij vrijgekomen onderzoeks- en onderwijsposities bekleden. Midgley haast zich om te verduidelijken dat mannen op zich niet het probleem vormden, maar dat een overwicht aan mannen in de filosofie bijdroeg aan een rivaliserende manier van filosoferen, waar zij en haar vrouwelijke studiegenoten niet bij gedijden.

Omdat mannen verdwenen, konden vrouwen meer plaats innemen. Het is een wrange verklaring voor het succes van Anscombe en tijdgenoten, en het is ongetwijfeld ook maar een deel van de verklaring. Niettemin zijn er voldoende historische feiten die onderbouwen dat gender inderdaad een rol speelt in welke academische kansen iemand krijgt, of nog relevanter voor vandaag, welke academische uitstraling iemands gedachtegoed krijgt.

Het vervolg van dit artikel leest u in de papieren versie van Karakter 85. De volledige tekst verschijnt later online.