menselijk kapitaal, de brede verzameling van eigenschappen die nuttig zijn op de arbeidsmarkt, beperkt zich niet tot al dan niet hooggeschoold zijn. cognitieve vaardigheden als probleemoplossend vermogen zijn even belangrijk, net als niet-cognitieve vaardigheden zoals doorzettingsvermogen en motivatie. we weten dat mensen heel vaak kiezen voor een liefdespartner op basis van gemeenschappelijke kenmerken, zoals religie of fysieke aantrekkelijkheid. ook dat menselijk kapitaal is daar een heel belangrijke factor in.

Homogamie en ongelijkheid

Frederic Vermeulen

Wat hebben de koppels Marie en Pierre Curie en Michelle en Barack Obama met elkaar gemeen? Niet zo erg veel op het eerste gezicht. Of toch? Marie en Pierre Curie hebben beiden een doctoraat in de fysica, terwijl Michelle en Barack Obama gestudeerd hebben aan de prestigieuze Harvard Law School. Beide partners in de twee koppels zijn dus hooggeschoold. Na hun studies bouwden ze allemaal briljante beroepsloopbanen uit. Marie en Pierre Curie opteerden voor de academische wereld, wat uiteindelijk leidde tot hun gezamenlijke Nobelprijs in de Fysica in 1903, en de Nobelprijs in de Chemie in 1911 voor Marie Curie. Michelle Obama schopte het tot vicevoorzitter van het University of Chicago Medical Center, terwijl Barack Obama als eerste zwarte man verkozen werd tot president van de Verenigde Staten in 2008. Houden de gelijkenissen tussen beide koppels daarmee op? Welneen. Irène, de oudste dochter van de Curies, won zelf de Nobelprijs in de Chemie in 1935, samen met haar echtgenoot Frédéric Joliot-Curie. Hun jongste dochter Ève was dan weer een gevierde schrijfster, journaliste en concertpianiste, die in 2005 bekroond werd met de rang van Officier de la Légion d’Honneur. De kinderen van de Obama’s zijn natuurlijk nog te jong om te weten waar hun levens naartoe zullen leiden. Malia, de oudste dochter, is alvast zelf in 2021 afgestudeerd aan de universiteit van Harvard. Hun jongste dochter Sasha studeert momenteel psychologie aan de University of Southern California.

Wat kunnen we nu leren uit de succesverhalen van de Curies en de Obama’s? Het is natuurlijk heikel om uit anekdotische informatie algemene tendensen te distilleren. Laten we de voorbeelden daarom in een breder plaatje kaderen. De Curies en de Obama’s zijn uitstekende illustraties van ouders met een groot menselijk kapitaal. Menselijk kapitaal is de brede verzameling van eigenschappen die nuttig zijn op de arbeidsmarkt. Denk hierbij niet alleen aan iemands scholing, maar ook aan een resem van cognitieve vaardigheden (bijvoorbeeld probleemoplossend vermogen, en de mate waarin informatie verworven en verwerkt kan worden) en niet-cognitieve vaardigheden (bijvoorbeeld doorzettingsvermogen, geduld en motivatie). Niet onbelangrijk hierbij is dat beide partners bij de Curies en de Obama’s over een hoog menselijk kapitaal beschikken. Ze zijn een typevoorbeeld van soort-zoekt-soortgedrag of homogamie, de tendens dat mensen met elkaar een koppel vormen op basis van gemeenschappelijke kenmerken. Dat kan gaan van een gelijkaardig scholingsniveau, via een gelijkaardig inkomen, tot een gelijkaardige religie of gelijkaardige fysieke kenmerken, zoals lengte of fysieke aantrekkelijkheid. Uit onderzoek blijkt dat een van de belangrijkste factoren van soort-zoekt-soortgedrag het menselijk kapitaal is. Of enger geformuleerd: het scholingsniveau.

Het vervolg van dit artikel leest u in de papieren versie van Karakter 83. De volledige tekst verschijnt later online.